افتادگی رحم و مثانه
افتادگی رحم و مثانه | به گفته‌ی خانم دکتر فهیمه ثابت متخصص زنان اصفهان رحم و مثانه در موقعیت های طبیعی خود معمولا درقسمت بالای انتهای داخلی واژن (مهبل) توسط عضلات و رباط های حمایتی نگهداری می‌شوند. پوشیدگی و پارگی روی این ساختارهای حمایتی در لگن می تواند اجازه دهد تا کف رحم ، کف مثانه یا هر دو در لایه های عضلانی و رباط خم شود. هنگامی که این پدیده رخ می دهد، رحم یا مثانه سبب ایجاد برآمدگی در قسمت داخلی واژن می شود.
در موارد شدیدتر، امکان دارد که رحم یا مثانه روی آن از وسط خم گردد تا بتواند به خوبی فعالیت کند، که این برآمدگی می تواند در دهانه واژن ظاهر شده یا حتی به صورت بیرون زدگی نمایان گردد. وقتی رحم به سمت پایین خم می شود ، به آن پرولاپس رحم گفته می شود. به همین صورت هنگامی که مثانه خم می گردد، به آن پرولاپس مثانه گفته می شود، که به عنوان یک سیستوسل نیز شناخته می شود.
افتادگی رحم محدودیت سنی ندارد ولی معمولا پس از دوران یائسگی یا در زنانی دیده می شود که حداقل سابقه یک یا دو زایمان طبیعی واژینالی داشته یا در مواردی دچار مشکلی در عضلات و سایر بافت های دستگاه تناسلی شده باشند.
مهمترین علل افتادگی رحم و مثانه
- فشار ناشی از حاملگی و زایمان
- زایمان های پرتعداد واژینال طبیعی علی الخصوص زایمان نوزادان درشت
- زایمان دردناکی که موجب صدمه جدی به عضلات کف لگن و بافت های پشتیبان گردد.
- وارد آمدن ضربه به ناحیه لگنی و عواملی که باعث فشار بیرونی بر رباط ها و عضلات می گردند.
- افزایش سن
- کاهش میزان استروژن
- بیماری هایی همچون تومورها، سرفه مزمن و زور زدن زیاد یا یبوست مزمن که باعث افزایش فشار داخل شکمی می شوند.
- تناسب جسمی نامناسب
- جراحی
- انجام شغل‌هایی با فعالیت جسمانی سنگین
- عوامل ژنتیکی
- ناکارآمدی عروق مغزی
- انسداد خروج ادرار
- تحریک موضعی یا عفونت
گاهی اوقات نیز دلایل این بیماری شناسایی نمی گردد.
علائم افتادگی رحم و مثانه
موارد خفیف این بیماری معمولا علائم خاصی را نشان نمی‌دهد ولی در موارد پیشرفته‌تر می‌تواند با علائمی همراه باشد. مانند:
- احساس سنگینی یا فشار در ناحیه واژن.
- بیرون زدن بافتی صورتی رنگ از واژن همراه با بروز خارش یا زخم های کوچک همراه با خونریزی.
- عدم توانایی بیمار در کنترل ادرار طی بروز احساساتی همچون خنده، سرفه، عطسه و یا بلند کردن اجسام سنگین
- تکرر ادرار
- عفونت مکرر مجاری ادرار به دلیل عدم تخلیه کامل ادرار
- نیاز به فشار مکانیکی با انگشتان به واژن، مقعد یا پوست کنار واژن برای تخلیه مثانه یا ایجاد حرکاتی در روده جهت خروج مدفوع
- درد در زمان رابطه جنسی، خروج غیرارادی ادرار هنگام رابطه جنسی یا عدم توانایی در رسیدن به ارگاسم
- ترشح مرطوب که می تواند که لباس زیر را کثیف کند.
- در موارد شدید با احتباس ادراری و درد ناشی از آن و آنوری(عدم تشکیل ادرار)
- یبوست و یا اسهال
- زور پیچ(تنسموس)
- بی اختیاری مدفوع
- لکوره (افزایش ترشحات واژن)
- منوراژی (افزایش حجم خونریزی قاعدگی)
- منو متروراژی (خونریزی زیاد قاعدگی+لکه بینی)
عفونت، شایع ترین عارضه افتادگی رحم
طبق گفته متخصص زنان اصفهان افتادگی یا پرولاپس رحم از نظر شدت شامل سه سطح می باشد، معمولا در سطح سوم پرولاپس، شدیدترین آن، رحم از واژن خارج می گردد. معمولا هیچ نشانه ای در پرولاپس نوع خفیف دیده نمی شود، اما در نوع پرخطر آن بیمار احساس پری در مهبل دارد. به همین صورت در انواع خطرناک پرولاپس رحم، گردن رحم صدمه دیده و با افتادگی رحم، امکان ایجاد امکان عفونت در ناحیه رحم در نتیجه برخورد دائمی با لباس بیشتر می گردد.
همچنین بعضی اوقات پرولاپس در اندام‌های دیگری مانند مثانه و راست‌روده رخ می دهد و موجب بروز مشکلاتی در تخلیه ادرار و افزایش ریسک عفونت می گردد. مشکل در بافت های هم بند اطراف راست‌روده، ناتوانی در دفع مدفوع را در پی خواهد داشت. بی اختیاری، افزایش خطر عفونت یا آسیب به اعضاء لگن، انسداد مجرای ادرار، عفونت مثانه و ادرار در نتیجه عدم تخلیه کامل مثانه از دیگر عوارض است.
نحوه تشخیص افتادگی رحم و مثانه
با تشخیص زودهنگام پرولاپس رحم، می توان آن را به آسانی با متدهای مختلف و بدون جراحی برطرف نمود. بررسی لگن و ناحیه‌ی تناسلی مراجعه کننده برای تشخیص پرولاپس مثانه اجباری می باشد. همزمان با نمایان شدن مثانه در واژن، پرولاپس مثانه اثبات می گردد.
آزمون‌هاي تشخيصي شامل:
1- پاپ‌اسمير
2- آزمايش ادرار
3- سونوگرافي يا سي‌تي‌اسكن لگن
4- بيوپسي آندومترو پيلوگرافي داخل وريدي (كه روشي جهت بررسي كليه‌ها و مجاري ادراري با تزريق ماده حاجب در جريان خون است)
پیشگیری از افتادگی رحم و مثانه
ممکن است پرولاپس در هر شرایطی اجتناب ناپذیر باشد. با این وجود، می تواند با استفاده از روش های متعددی برای کاهش ریسک ابتلا به این بیماری اقدام کرد که موارد زیر را شامل می شوند که عبارتند از :
- انجام ورزش به طور مرتب در طول بارداري و پس از زايمان
- انجام تمرینات کگل
- داشتن يك رژيم غذايي طبيعي پرفیبر و كاملاً متعادل
- مصرف روزانه‌ی مقدار زیاد مایعات
- اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین
- کنترل وزن
- درمان بیماری هایی که موجب افزایش فشار در لگن می شوند مانند سرفه یا یبوست مزمن
دوران بهبودی پس از جراحی
به طور معمول بعد از بیشتر جراحی های پرولاپس رحم فرد 24 ساعت تحت نظر خواهند بود . در جراحی های بزرگتر مانند هیستروکتومی (برداشت رحم) فرد زمان بیشتری بستری خواهد شد. بعد از جراحی مقداری گاز در واژن قرار گرفته تا در یک روز پس از جراحی مانند پانسمان عمل نموده و کمی دردناک است. به طور معمول بخیه‌ها جذبی بوده و بعد از چند هفته به صورت خودکار از بین می روند. فرد تا چند روز یا چند هفته بعد از جراحی خونریزی و ترشحات واژینال مشابه با خونریزی قاعدگی خواهد داشت..
احتمال بازگشت بیماری در افرادی که تحت عمل جراحی قرار گرفته‌اند. بسته به شرایط بیمار، در ده درصد موارد مشکل بازگشت بیماری وجود دارد. در مراجعین سالخورده ای که بافت‌هایشان رو به زوال بوده یا افرادی که دلیل پرولاپس رحم در آنها یبوست خفیف است و هنوز معالجه نشده، بازگشت بیماری محتمل می باشد.
مطالب پیشنهادی مرتبط :
