چرا و چه زمان باید تست پاپ اسمیر بدهیم؟
تست پاپ اسمیر یک تست ایمن غربالگری جهت شناسایی موارد مشکوک به سرطان دهانه رحم در مراحل پیش سرطانی و پیش از به وجود آمدن سرطان است. هدف از انجام پاپ اسمیر مشخص کردن این موضوع است که آیا فرد در معرض خطر بروز سرطان دهانه رحم یا قسمت تحتانی رحم قرار دارد یا نه؟ و با تشخیص زودهنگام امکان پیش‌گیری و در صورت نیاز درمان به‌موقع را فراهم می‌کند.
سرطان دهانه رحم (Cervix) یک بیماری شایع در زنان می‌باشد. و پاپ اسمیر یک روش بدون سختی و عارضه برای شناسایی سرطان رحم در بانوان است. با استفاده از آزمایش پاپ اسمیر سالانه حدود 13000 سرطان مهاجم و تقریباً یک‌میلیون ضایعه پیش سرطانی تشخیص داده می‌شود. انجام این تست به تشخیص به‌موقع و حتی تشخیص در مرحله پیش سرطانی (نئوپلازی) کمک بسیاری کرده و با تشخیص زودهنگام موجبات پیش‌گیری و در صورت نیاز درمان را فراهم می‌آورد. تشخیص زودهنگام توسط پاپ اسمیر شانس بهبودی بالایی را به فرد می‌دهد.
تست پاپ اسمیر به چه شکلی انجام می‌شود؟
تست پاپ اسمیر شامل جمع‌آوری مقداری از سلول‌های پوششی موجود در دهانه رحم (قسمت پایینی و باریک رحم که بالاتر از واژن قرار دارد) و ارسال سلول‌های جمع‌آوری‌شده به آزمایشگاه پاتولوژی برای مشاهده با میکروسکوپ می‌باشد.
سلول‌های بافت پوششی به شکل سنگفرشی و مسطح چندطبقه هستند و با قرار گرفتن در کنار یکدیگر سطح داخلی واژن و سرویکس را می‌پوشانند و به‌عنوان یک لایه محافظ برای آن عمل می‌کنند. در کنار سلول‌های پوششی نوع دیگری سلول به نام سلول‌های ترشحی وجود دارند که وظیفه آن‌ها ترشح مواد مرطوب و روان کننده است که به نوبهٔ خود باعث مرطوب ماندن و حفاظت از بافت ناحیه می‌شود.
در طی انجام پاپ اسمیر، با استفاده از برس‌هایی کوچکی، اسپاچولا و یا با استفاده از ابزاری به نام قاشک مقداری از این سلول‌های پوششی سنگفرش کننده برداشته می‌شود. مقدار و عمق برداشتن سلول‌ها بستگی به نظر پزشک متخصص زنان دارد. لازم به ذکر است که معمولاً پاپ اسمیر همراه با معاینه لگنی انجام می‌شود. همچنین برای زنان بالاتر از 30 سال ممکن است همراه با این تست یک تست HPV (پاپیلوما ویروس) نیز انجام گیرد.
مراحل تست پاپ اسمیر
اخذ نمونه برای پاپ اسمیر در مطب پزشک متخصص زنان معالج انجام می‌شود و بیشتر از چند دقیقه طول نمی‌کشد. برای انجام تست لازم است که شخص به پشت روی تخت نمونه‌گیری دراز بکشد و درحالی‌که زانوها خم‌شده‌اند، پاها بر روی پدال‌هایی به شکل راحت قرار می‌گیرند. لبه‌های فرج توسط وسیله‌ای به نام اسپیکلوم از یکدیگر فاصله داده‌شده و نمونه با استفاده از برس کوچک (سیتوبراش)، اسپاچولا و یا قاشقک اخذ می‌شود.
روند نمونه‌گیری ممکن است کمی ناخوشایند باشد اما بعد از اخذ نمونه مشکلی متوجه فرد نمی‌باشد و می‌تواند به فعالیت عادی روزنه خود ادامه دهد. البته ممکن است از شما خواسته شود برای گرفتن نمونه بخشی از لباس خود یا تمام آن را از تن خارج سازید.
نمونه پس از اخذ داخل ظرفی حاوی یک محلول مخصوص قرارگرفته و به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال می‌شود. در آزمایشگاه نمونه‌ها توسط پاتولوژیست مورد مشاهده چشمی با استفاده از میکروسکوپ قرار می‌گیرند و در صورت نیاز به تست‌های ویروسی مانند HPV، از تست‌های سرولوژی از جمله ELISA استفاده می‌شود.
چه کسانی باید تست پاپ اسمیر بدهند؟
لازم است تمام زنان 20 تا 65 ساله دارای فعالیت جنسی، به‌طور روتین پاپ اسمیر سالانه بدهند. اگر به مدت سه سال نتایج تست سالانه نرمال و بدون مورد باشد بعدازآن تست هر سه سال یک‌بار تکرار می‌شود.
برای خانم‌هایی که سابقهٔ پاپ اسمیر با سلول‌های غیرطبیعی داشته اند؛ یعنی تست آن‌ها به‌نوعی مشکوک بوده است، تست به‌صورت سالانه انجام می‌گیرد. تست سالانه تا زمانی ادامه می‌یابد که به مدت 5 سال متوالی نتایج پاپ اسمیر نرمال شود و بعدازآن پاپ اسمیر هر سه سال یک‌بار انجام می‌شود.
پزشکان معتقدند زمان شروع فعالیت جنسی برای زنان کمتر از 20 سال، سه سال بعد از آغاز مقاربت جنسی در نظر گرفته شود. اما این مدت نباید دیرتر از 21 سال در نظر گرفته شود. به‌عبارت‌دیگر اگر سن فرد زیر بیست سال باشد اما زمان فرضی سه سال بعد که به سن او اضافه می‌کنیم بیشتر از 21 شود باید در همان 21 سالگی پاپ اسمیر انجام شود. توصیه می‌شود پاپ اسمیر در افراد درمعرض خطر به‌صورت سالیانه انجام شود.
افراد در معرض خطر چه کسانی هستند؟
- ابتلا یا سابقه آلودگی به ویروس HPV یا زگیل تناسلی (ویروس پاپیلومای انسانی) یا HSV2 (هرپس سیمپلکس ویروس 2)
- آلودگی با ویروس HIV
- ابتلا به بیماری‌های مقاربتی درمان‌نشده
- شروع فعالیت جنسی از سن پایین
- اولین حاملگی در سن پایین
- زنانی که خود یا همسران آن‌ها چند شریک جنسی دارند
- زنانی که پیوند کلیه شده‌اند و داروهای تضعیف‌کننده سیستم ایمنی دریافت می‌کنند.
- سابقه مصرف سیگار یا الکل
- افراد دچار کمبود ویتامین A و C
- مصرف ocp
- دیسپلازی یا سرطان سرویکس، آندومتر، واژن یا ولو (vulva)
- وضعیت اقتصادی اجتماعی پایین
- عدم رعایت بهداشت تناسلی
*عفونت با HPV و زگیل تناسلی مهم‌ترین فاکتور خطرساز در ایجاد سرطان سرویکس است.
تست پاپ اسمیر چه مواردی را بررسی می‌کند؟
بر اساس تجربه متخصص زنان اصفهان ، پاپ اسمیر در مرحله اول برای تشخیص مراحل نئوپلازی پیش سرطانی و یا مراحل وجود سرطان مورداستفاده قرار می‌گیرد. اما می‌توان همراه با آن تست وجود برخی ویروس‌های دخیل در ایجاد سرطان مانند HPV (ویروس پاپیلومای انسان) را که در ایجاد روند نئوپلازی بسیار تأثیرگذار هستند نیز انجام داد. همچنین در حین پاپ اسمیر موارد آلودگی‌های عفونی نیز قابل‌تشخیص است که توسط باکتری‌ها یا انگل‌های تک‌سلولی ممکن است ایجاد شود.
گاهی با این آزمایش می‌توان سرطان رحم و تخمدان را نیز شناسایی کرد. گرچه این آزمایش برای این دو کار طراحی نشده و برای آن اختصاصی نیست.
چطور باید برای تست پاپ اسمیر آماده شد؟
زمان انجام پاپ اسمیر : برای اطمینان از این‌که پاپ اسمیر به بهترین شکل انجام می‌شود بهتر است موارد زیر رعایت شوند:
- بهترین زمان برای گرفتن اسمیر روز 10 تا 16 قاعدگی می‌باشد. اما زنان یائسه در هرزمانی می‌توانند تست بدهند.
- قبل از گرفتن پاپ اسمیر نباید مقاربت و نزدیکی صورت گیرد.
- خونریزی و استفاده از دوش واژینال نداشته باشید. همچنین دو هفته قبل از گرفتن پاپ اسمیر باید از مصرف داروهای واژینال و لوبریکنت ها خودداری شود.
چه کسانی می‌توانند پاپ اسمیر را متوقف کنند؟
در موارد خاصی فرد یا دکتر وی ممکن است تصمیم به متوقف کردن تست پاپ اسمیر بگیرند. ازجمله:
- بعد از برداشت کامل رحم (total hysterectomy): یک عمل جراحی که شامل برداشت کامل رحم و سرویکس می‌شود. می‌توان با پزشک مشورت کرد و درصورتی‌که دلیل برداشت رحم کنسر یا سرطان نبوده باشد ممکن است پزشک اجازه توقف تست را بدهد.
- سنین بالا: پزشکان عموماً براین باور هستند که زنان در سن 65 سالگی می‌توانند پاپ اسمیر را متوقف کنند مشروط بر این‌که تست‌های پاپ اسمیر قبلی آن‌ها سابقه ابتلا به نئوپلازی یا سرطان را نشان ندهند (اصطلاحاً نتیجه آن‌ها منفی باشد).
