کم تحرکی جنین نشانه چیست؟ علت کم تحرکی جنین
کم تحرکی جنین | یکی از هیجان‌انگیزترین تجربه‌ها در دوران بارداری این است که برای اولین بار احساس کنید کودکتان حرکت می‌کند. معمولا از ۷ هفتگی حرکات خفیف جنین شروع شده، با شروع هفته ۲۰ ام شدت حرکات بیشتر می‌شود و تا زمان زایمان ادامه می‌یابد.
اصولا پزشکان توصیه می‌کنند که برای اطمینان از سلامت جنین، مادر باید نوع و میزان حرکات را به‌خصوص در سه ماهه سوم، ارزیابی کند. هرگونه کم تحرکی جنین یا کم شدن حرکات جنین می‌تواند باعث نگرانی شود. معمولا در سه ماهه اول و دوم جنین حرکان منظمی ندارد. با پیشرفت بارداری و رسیدن به سه ماهه سوم، احساس می‌کنید که کودکتان به طور منظم حرکت می‌کند. در این مرحله از بارداری باید توجه بیشتری به حرکات کودک خود داشته باشید.
قابل ذکر است که در زایمان اول، مادر شروع حرکات جنین را دیرتر و بین ۲۰ تا ۲۲ هفتگی احساس می‌کند. بنابراین، اگر در هفته ۲۲ بارداری هستید و هنوز هیچ حرکتی از جنین احساس نمی‌کنید، به احتمال زیاد مشکلی وجود دارد و باید توسط پزشک سونوگرافی شوید.
حرکات بارز جنین از چه زمانی شروع می‌شوند؟
شما به‌منظور بررسی الگوی حرکات و تشخیص کم تحرکی جنین خود باید از نحوه حرکت یک جنین نرمال آگاه باشید. از اولین حرکات قابل تشخیص جنین توسط مادر می‌توان به حرکتی شبیه به بال بال زدن اشاره کرد. اگرچه قبل از هفته ۱۶ ام حرکاتی مانند خمیازه کشیدن، مکیدن انگشت و بلعیدن مایع آمنیوتیک وجود دارند، اما معمولا حین سونوگرافی قابل مشاهده هستند. اصولا در هفته ۱۴ تا ۲۰ ام دیگر مادر می‌تواند حرکات شدید جنین را در وجود خود احساس کند.
حرکات جنین در سه ماهه دوم بارداری می‌تواند کمی غیرقابل پیش‌بینی باشد. همانطورکه کودک شما بزرگتر می‌شود، شدت حرکات او نیز بیشتر می‌شود و ممکن است حتی متوجه حرکات کششی و مشت و لگد زدن جنین شوید.
حرکات طبیعی جنین
در سه ماهه آخر بارداری ممکن است متوجه برخی الگوهای حرکتی جدید در حرکات کودک خود شوید. معمولا در این زمان حرکات بزرگتر و شدیدتر به نظر می‌رسند. شاید کودک شما در ساعات خاصی از روز یا شب فعال‌تر شود. اگرچه در ماه‌های آخر وزن کودک با سرعت زیادی افزایش پیدا می‌کند، محیط رحم برای او کوچک‌تر می‌شود و حرکات جنین کمی محدود می‌شوند، اما این مسئله نباید با تکان نخوردن و کم تحرکی جنین در شکم مادر اشتباه گرفته شود! حرکات کم جنین خطرناک است و مرده‌زایی یکی از خطرات حرکت نکردن جنین است.
به طور کلی، از هفته بیستم تا هفته سی و هفتم عمدتا حرکات ضعیفی وجود دارند. این حرکات به‌تدریج کاهش می‌یابند و در مقابل حرکات قوی و چرخشی افزایش می‌یابند. از هفته سی و هفتم تا زایمان، حرکات قوی و چرخشی دوباره کاهش و حرکات ضعیف افزایش می‌یابند.
کم شدن حرکات جنین در بارداری به چه علت است؟
برخی از پزشکان توصیه می‌کنند که برای تشخیص تغییرات در برنامه‌های روزمره جنین، تعداد ضربه‌ها و حرکات او را زیر نظر داشته باشید. ممکن است شما زمانی را برای انجام این کار انتخاب کرده‌اید که دقیقا هنگام چرت زدن نوزاد است. مطمئنا در این شرایط جنین حرکت محسوسی نخواهد داشت. دقت کنید که معمولا شدت حرکات جنین در ساعات خاصی از روز مانند موارد زیر زیاد می‌شود:
- وقتی ورزش می‌کنید .
- وقتی ماده غذایی شیرین می‌خورید یا مایع سردی می‌نوشید .
- وقتی دراز می‌کشید .
پس بهتر است در این زمان‌ها اقدام به شمارش ضربات جنین به‌منظور ارزیابی کم شدن حرکات جنین در ماه هفتم بارداری یا علت کم تکان خوردن جنین در هفته ۳۰ به بعد کنید. زیرا متخصصان توصیه می‌کنند که از هفته ۲۸ ام شمارش تعداد حرکات جنین آغاز شود.
اما دلایل بالقوه جدی‌تری مانند موارد زیر نیز وجود دارند که نشان می‌دهند کودک شما به اندازه کافی حرکت نمی‌کند:
- ممکن است روند رشد کودک شما به علل مختلفی مانند نارسایی در اثر انسداد عروق خونی جفت، جدا شدن اتصال جفت از رحم و غیره کُند شده باشد. معمولا علت تکان نخوردن جنین در هفته ۲۳ یا دلیل کم شدن حرکت جنین در هفته ۳۱ این مسئله است.
- ممکن است جفت یا رحم دچار مشکلات فیزیولوژیکی شده باشند. این مشکل اغلب با بزرگتر شدن جنین بروز می‌کند. از دلایل عمده کم تکان خوردن جنین در ماه هشتم یا کم تحرکی جنین در ماه نهم، نارسایی رحم یا جفت است.
- ممکن است بند ناف کودک شما دور گردن او پیچیده شده باشد. وضعیت خطرناکی که جای نگرانی دارد و معمولا باعث کم شدن حرکات جنین در هفته ۲۵، حرکت کم جنین در هفته ۳۲ یا کم شدن حرکات جنین در هفته ۳۹ می‌شود.
- عدم توجه و تشخیص به‌موقع این مشکلات به‌خصوص علت کم شدن حرکات جنین در هفته ۳۷، مطمئنا با خطر مرده‌زایی یا سقط جنین همراه است. به‌همین‌دلیل، پزشک بلافاصله از شما می‌خواهد که نوعی سونوگرافی با عنوان تست بدون استرس (NST) انجام دهید. تست مفیدی که اطلاعات خوبی در مورد ضربان قلب و حرکات کودک ارائه می‌دهد.
- اگر خطر انسداد عروق وجود داشته باشد، مطمئنا سونوگرافی سه‌بعدی یا سونوگرافی کالر داپلر انجام خواهد شد. بدین شکل پزشک می‌تواند به‌صورت دقیق حرکات و روند رشد و تکامل جنین را بررسی کند تا مطمئن شود که در مسیر درستی قرار دارند.
نحوه ارزیابی کم تحرکی جنین در منزل
کنگره متخصصان زنان و زایمان آمریکا (ACOG) به همه خانم‌های باردار توصیه می‌کند که پیش از مراجعه به پزشک، از هفته ۲۶ ام بارداری هر روز این تست را انجام دهند. بدین شکل می‌توان در اولین فرصت متوجه کم شدن حرکات جنین در ماه‌های مختلف بارداری به‌خصوص سه ماه آخر شد و عوارض احتمالی آن را خیلی زود کنترل کرد.
برای بررسی روند حرکات جنین خود در منزل، زمانی از روز را انتخاب کنید و تعداد دفعاتی که کودکتان لگد می‌زند یا حرکت می‌کند، بشمارید. در واقع ببینید که چقدر طول می‌کشد تا به ۱۰ ضربه برسد. اگر کودک شما در عرض یک ساعت ۱۰ بار حرکت کرد یا ضربه زد جای نگرانی نیست و خطر کم تحرکی جنین شما را تهدید نمی‌کند. اما اگر کمتر از ۱۰ ضربه شد، بهتر است بروید چیزی بخورید. زیرا با خوردن هر وعده غذایی حجم معده مادر زیاد شده و جنین با افزایش حرکت، به کم شدن فضای اطراف خود واکنش نشان می‌دهد. حال به پهلوی چپ بخوابید و دوباره این تست را انجام دهید.
اگر قبل از اتمام یک ساعت بعدی به ۱۰ ضربه رسید، وضعیت شما و نوزاد خوب است. اما اگر طی روزهای آینده متوجه شدید که حرکات جنین به مرور در حال کاهش است، فوراً با پزشک متخصص زنان اصفهان خود تماس بگیرید.
هدف کلی از انجام این تست خانگی این است که در عرض دو ساعت حداقل ۱۰ حرکت جنین را احساس کنید. اگرچه ممکن است این مسئله فقط ۱۵ دقیقه یا کمتر طول بکشد.
نحوه افزایش حرکات جنین در منزل
برای بیشتر تکان خوردن جنین چه بخوریم؟ اگر کمی نگران هستید و می‌خواهید تعداد حرکات کودکتان را افزایش دهید تا خیالتان راحت شود، انجام کارهای زیر موثر است:
- یک میان‌وعده بخورید یا چیزی شیرین مانند آب‌پرتقال بنوشید.
- برخیزید و حرکت کنید. ورزش‌های ملایمی انجام دهید.
- چراغ قوه را روی شکم خود بتابانید.
- با کودک خود صحبت کنید یا به موزیک گوش کنید.
- با دست کمی روی شکم خود فشار دهید. البته تا جایی‌که بتوانید کودک خود را احساس کنید.
پس از انجام چند مورد از این کارها، دوباره بنشینید یا دراز بکشید تا ببینید آیا کودک شما شروع به حرکت می‌کند یا خیر. ممکن است کمی طول بکشد تا ضربات منظم او را احساس کنید.
برای کنترل و درمان کم تحرکی جنین، چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر پس از انجام تست خانگی ذکر شده، در مورد تعداد ضربات بدست آمده مطمئن نیستید یا نمی‌توانید نگران این وضعیت نباشید، فورا با پزشک خود مشورت کنید. حتی اگر این احتمال وجود داشته باشد که کودک در ساعات دیگری شروع به حرکات طوفانی کند! زیرا در صورت وجود خطر کم تحرکی جنین، حتی یک ثانیه تاخیر زمانی نیز اهمیت دارد.
مطالب خواندنی دکتر فهیمه ثابت متخصص زنان اصفهان :
